Shkodra në përballje me harresën...

Gropat e shumta në rrugën e vetme që të fut në Shkodër, të bëjnë të ndërrosh krenarinë e saj, me dhimbjen e mosndryshueshmërisë prej kaq kohësh të këtij qyteti. E njëjta pamje, së cilës nuk i kursej gjithë madhështinë që të ofron emri Shkodër, më shfaqet përzier me imazhin ndërtuar gabimisht... që të ngatërrohet në çdo pëllëmbë që shkel këmba...Një "dorë" i mungon qytetit në përballje me egërsinë e harrimit ose "kujtimit" të përgjakshëm, që duket se s'do të shkulet nga ato anë...
Askund më shumë se në Shkodër nuk duket e largët dita që; premtimet të realizohen, fjala e dhënë të kthehet në një vepër, çfarëdo, veç të shikohet diçka ndryshe. Para përshëndetjes unike të "shkodranit" që lajmëron hyrjen në vendin e tij, të shfaqet pamja e gërmadhizuar e qytetit. "Kalaja" sërish ka forcën e demonstrimit të qëndresës... Legjenda të imponon domethënien e saj shekullore, por kjo ndodh vetëm në momentin që, nga Buna ngre kokën.
Udha e mbarë se erdh pranvera/shko, dallëndyshe tue fluturue/ prej Misirit n'dhena tjera/ fusha e male tue kërkue;/ n'Shqipni shko, pra, fluturim/shko në Shkodër, n'qytetin tim/. Artur Dashi si ka harruar vargjet e Filip Shirokës, që me mall nga Misiri i largët i shkruante qytetit të tij, Shkodrës. Tek belbëzon në kujtesë, nostalgji e dhimbje trembet për të ardhmen. Larguar prej vitesh në Angli e sheh qytetin e si një bishë në lëngim. Thotë se, fëmijët do ta harrojnë Shkodrën, do të vijnë e do të ikin pa u kthyer pas. Do të pranonte të shkyente këpucët, a të çante gomat e makinës në ato zgavra gojë kafshësh të ngordhura, të baltosura, por s'do kishte guxim ky baba, të merrte djalin 12 vjeç e prej dore ti tregonte rrugicat e qytetit të tij. Nuk do behej aq trim e ti thoshte të birit, dil e luaj me shokët, se unë jam këtu. "Banorët e vendit tim, mik të ngushtë kanë armën, kjo është e frikëshme", pohon burri.
Vetëm për një muaj, policia e Shkodrës kreu 36 arrestime, të gjithë të armatosur. "Eshtë një shifër skandaloze, çdo ditë shoqërojmë individë të tillë, ky është problem serioz. Edhe nëse do të vinin një polic, për person nuk do të arrinim dot çarmatosjen", konfirmon Drejtori i Policisë së Shkodrës Ahmet Prençi. Ai konstaton një popull të frikësuar dhe të egër, që hyjnë lokaleve, udhëtojnë a luajnë bixhoz me armë në brez. Duket shumë për një vend kaq të lodhur. Shfaqja sjell karvanin në udhëtim drejt vdekjes dhe armikun, si hije pas mureve të myshkura. Prençi mendon se shkodranët, nuk mund të shkëputen nga e kaluara dhe armatosja, është pjesë e saj.
Diku, vetëm pak metra larg nga ndërtesa e Prefekturës të thonë se, para pak ditësh u vra një njeri. Dëshmitarë nga ngjarja e asaj nate nuk ka, por dëshmohet njëherësh; frikë dhe siguri e pjesëshme. Vrasja e një personi kishte kthyer në Shkodër shpërblimin, që të jep arma e përgjakur, e ndihmuar kjo nga përdhosja e ligjit, e njerëzve që kanë të drejtë ta ushtrojnë atë. Ai u vra vetem pak muaj pasi doli nga burgu. Dy gjykatës e dënuan tre vjet dhe rruga e hakmarrjes nuk do të ndalet.
Dilemat mes së mundurës dhe asaj çka afron pamundësia e shumëfishuar, me sa duket dominojnë ekzistencën e qytetarit shkodran.
Ndryshe mendon ish- prefekti i Shkodrës Gjergj Liqejza. I bindur se nëse do të ndodhte, do ishte banori i fundit i ikur prej Shkodre, thotë se bashkqytetarët e tij nuk janë ndëshkuar nga mungesa e shanceve. Për të, qeverisja keqas dhe fodullëku qenior, lënë pas qytetin. Ambicioz në planet e tij, Liqejza e sheh shqetësimin në aspektet administrative dhe emancipuese, ndaj mendon se një ditë, Shkodra nuk do të shfaqet me uri.
Pa frymarrje, ndjen se do të jetë ky vend një pushtetar i tanishëm. Ai ia vë fajin mënyrës, se si banorët interpretohen në ditët e sotme. "Gjithkush pret nga politika, pak kush nxitet dhe futet në rrjedhën e kërkesave për më shumë", shton ai. Por përqindja më e madhe, e banorëve shkodranë mendojnë të kundërtën. Besojnë ekstremisht se politika ka qenë shkaku i së keqes. "Si ata edhe këta, që erdhën asgjë nuk po bëjnë për Shkodrën, ne vazhdojmë të zvarritemi për mbijetesë", thotë Diana. Kjo grua s'ka besim, nuk pret, por tregon se do të vazhdojë të shesë beze në fushë, (në treg), derisa kembët ta udhëheqin në atë drejtim.
Qyteti zhurmon bosh. Kalimtarët shfaqen në qënie të papërgjegjëshme para mjeteve të çmendura që lehtësisht, kapërcejnë kryqëzimet pa semofaorë. Fëmijë me biçikletë, femra të mbeshtetura pas krahut të burrit, kryejnë zikzaket pa vend dhe e gjithë hapsira shkodrane i përngjason një pazari indian tek këmbehet mëndafsh me syze-sakafando dielli. Kurse ata "pesë herojntë" janë të vetmit dëshmitarë në heshtje, mes atyre mori zërash të çierrur.
Të vërtetat që përcjell ky qytet, nga tragjeditë e parë dhe të fundit, që për shkak kanë hakmarrjen, krijon amullinë së cilës nuk i shmangesh dot edhe nëse je vizitor krejt i rastësishëm.
Përballjet me realitetin, që askush nuk ka dëshirë ta "shohë" në sy, sfilisin deri në skajet e së nesërmes. Duket se asgjë nuk ia premton Shkodrës atë të ardhëme ndryshe...përveç asaj që, shkodranët s'lodhen së thëni prej kohësh; "u intereson që, Shkodrën ta lanë kështu...". Këtë mundësi të vetme jetese, nën kërcënimin e vazhdueshëm të "gjakut", duket se Shkodra e ka pranuar si fatin e vet të vazhdimsisë.

2003