Kurthi i torturës
Një gruaje i duhet të lindë djalë për burrin. Një fëmije i duhet t’i bindet babait tiran; një të dënuari t’i ulë kokën policit; opozitarit të ruajë jetën nga shteti; i varfëri t’i nënshtrohet të pasurit... Shoqëria shqiptare është e zënë në kurth nga dhuna dhe tortura. Shembuj më klasikë janë rastet e bëra publike, si rezultat i dhunës shtetërore, si: Torturimi i Remzi Hoxhës dhe shokëve të tij, rrahja e gazetarëve në 97-n, deputetëve etj. Informacionet nga OJQ-të ndryshme, statistikat e organizatave të huaja, të policisë dhe gjykatave tregojnë për dhunë kolektive. Sot, në vendin tonë, në tre gra, njëra torturohet. Me qindra fëmijë rrezikojnë të kthehen në dhunues, për shkak të konflikteve familjare. Një e treta e popullsisë dhunohet për shkak të varfërisë në mbijetesë. 30 vajza në ditë i nënshtrohen kushteve të prostitucionit. Mbi 500 mijë shqiptarë përjetojnë sëmundje mendore, si pasojë e tranzicionit të gjatë. “Problemi i dhunës ndaj grave është një problem serioz, sidomos në Shqipëri. Vetë qeveria botoi një studim në nëntor të 2007-ës, sipas të cilit afërsisht një e treta e grave kanë qenë pre në një mënyrë apo një tjetër e dhunës në familje dhe statistikat tregojnë se numri i rasteve të dhunës në familje në shtëpi është në rritje.
“Ishte në rritje në 2006, 2007 dhe po ashtu në gjysmën e parë të 2008”, tha për BBC, Sebastian Saam, studiues për Shqipërinë në Organizatën Amnesty International në Londër. Fillim qershori të 2007-ës, qeveria aprovoi ligjin çivil për masat kundër dhunës në familje. Në shoqërinë tonë ende patriarkale stimulohet dhuna. Në zona të ndryshme vazhdojnë rregullat kanunore, që nxisin keqtrajtimin ndaj gruas, duke e bërë atë pronë të burrit. Ky i fundit ka të drejta dhe është i plotfuqishëm ndaj gruas, deri në torturimin e saj. Komiteti për të Drejtat e Fëmijës i OKB-së, ka konstatuar pretendimet për keqtrajtimet dhe përdorimin e papërshtatshëm të forcës nga ana e punonjësve publikë, në veçanti ndaj fëmijëve; si në ambientet e paraburgimit nga policia, në burgje dhe në institucione të tjera, ku fëmijët janë nën kujdesin e shtetit. Abuzimi i fëmijëve, duke përfshirë abuzimin seksual, sipas raportit të Departamendit të Shtetit Amerikan është i kudondodhur, por raportohet rrallë. Vetëm për vitin e kaluar u deklaruan mbi 30 raste krimesh seksuale kundër fëmijëve. Statistikat e Komitetit të Kombëtar i Pajtimit tregojnë se deri 150 fëmijë janë të rrezikuar nga gjakmarrje që prekin familjet e tyre; 50 prej tyre jetojnë në rrethana veçanërisht të rrezikshme.
Dhunë ka atëherë kur një person madhor kryen çdo veprim ndaj një personi tjetër, pa dëshirën e këtij. Llojet e dhunës janë: dhunë emocionale, dhunë fizike, dhunë psikologjike, materiale, seksuale dhe financiare. Psikologët mendojnë se krahas problemeve ekonomike dhe mungesës së formimit, dhuna vjen edhe si shkak i modelit të trashëguar nga anëtarët e tjerë të familjes, edhe si pasojë e martesave të palumtura. Bazuar në studimet e specialistëve, shkaqet e dhunës janë të shumta; gjendja ekonomike, dhuna e trashëguar nga prindërit, arsyet sociale, gjendja e vështirë ekonomike, mentaliteti, sëmundjet mendore etj.
Studiuesit kanë arritur në përfundimin se dhuna psikologjike është e njëjtë me atë fizike. Rreziku më i madh është për ata fëmijë që jetojnë në familje dhe ambiente konfliktuale. Psikologë anglezë kanë dalë me konkluzionin se torturat fizike te të burgosurit japin të njëjtat pasoja afatgjata, siç jep një përdhunim apo keqtrajtim fizik. "Një ndryshim mes torturës dhe trajtimit poshtërues nuk është vetëm i pavlerë, por edhe i rrezikshëm", ka folur për media të ndryshme ndërkombëtare psikologu Steven Milesm, profesor në Universitetin e Minnesota-s. Edhe në pasojat afatgjata psikike, shkencëtarët nuk kanë gjetur asnjë ndryshim thelbësor mes torturës fizike e asaj psikologjike. Ndërhyrja në jetën normale të një njeriu, siç është izolimi, pengimi i mundësive, kërcënimet, kanë të njëjta pasoja me ato të viktimave të dhunës apo të abuzimit fizik. Ata kanë të njëjta sintoma; dhimbje fiziku, panik, humbje të ndërgjegjes etj. Shkencëtarë anglezë të drejtuar nga psikologu Dr. Metin Basoglu i "University of London", arritën në konkluzionet lartpërmendura pasi realizuan një eksperiment me 279 viktima të torturës dhe dhunës nga luftërat civile në ish-Jugosllavi.
Nën regjimin komunist tortura dhe format e keqtrajtimit praktikoheshin gjerësisht, veçanërisht ndaj të dënuarve politikë. Më ndryshimin e situatës ka ndryshuar vetëm forma e dhunës dhe e torturës. Raportet tregojnë se shpesh ka shkelje të parimeve dhe dispozitës kushtetuese lidhur me torturën, dënimin ose trajtimin mizor, çnjerëzor ose poshtërues. Në sistemin para 90-s, genocidi ishte sistematik, përmes strukturave të makinës së diktaturës, burgjeve, kampeve të punës, sekuestrimit, internimit, depersonalizimit.
Burgu në diktaturë ishte ferri. Zyrtarisht kapaciteti i vendeve në burgje dhe kampe ishte rreth 3000 persona, kurse numri i tyre çdo vit e kalonte pesë mijë. Aktualisht, sot në burgje janë 5 mijë vetë, ndërkohë që kapaciteti është nën këtë shifër. Komiteti i Helsinkit raportoi në ditë më parë për dhunë në paraburgim dhe në qelitë e burgjeve. Të dënuarit u nënshtrohen dhunës fizike dhe asaj psikologjike të forcave me uniformë .
Shekulli 20 u cilësua periudha më e dhunshme në historinë e njerëzimit. Në raportin e UNICEF, rreth 191 milion njerëz humbën jetën në mënyrë direkt apo indirekte, si pasojë e konfliktit, dhe më shumë se gjysma e tyre ishin civilë. Në vitin 2000 më shumë se 300 000 persona vdiqën në konfliktet me dhunë. Shkalla lëvizte nga më pak se 1 në 100 000 banor në vendet e pasura, deri në 6.2 në 100 000 në vendet e varfëra dhe vendet mesatarisht të zhvilluara. Afrika pati vdekjet më të larta si shkak i konflikteve të dhunshme, (32.0 në 100 000). Përveç mijëra viktimave në konflikte me dhunë, çdo vit ka një numër shumë të lartë të personave me lëndime fizike, duke i përshirë këtu ata me handikap të përhershëm apo të gjymtuar. “Tortura dhe përdhunimi gjithashtu përdoren për terrorizim dhe varrosjen e bashkësive, edhe pse është e vështirë të vërtetohet numri i saktë i personave, të cilët i janë nënshtruar keqpërdorimit të tillë. Shumë njerëz i fshehin traumat që i kanë përjetuar, kurse palët në konflikt shumë shpesh mundohen që t’i manipulojnë ose t’i fshehin dëshmitë për torturat dhe përdhunimet”, citohen faktet nga organizmat ndërkombëtare antitorturë.
2008
“Ishte në rritje në 2006, 2007 dhe po ashtu në gjysmën e parë të 2008”, tha për BBC, Sebastian Saam, studiues për Shqipërinë në Organizatën Amnesty International në Londër. Fillim qershori të 2007-ës, qeveria aprovoi ligjin çivil për masat kundër dhunës në familje. Në shoqërinë tonë ende patriarkale stimulohet dhuna. Në zona të ndryshme vazhdojnë rregullat kanunore, që nxisin keqtrajtimin ndaj gruas, duke e bërë atë pronë të burrit. Ky i fundit ka të drejta dhe është i plotfuqishëm ndaj gruas, deri në torturimin e saj. Komiteti për të Drejtat e Fëmijës i OKB-së, ka konstatuar pretendimet për keqtrajtimet dhe përdorimin e papërshtatshëm të forcës nga ana e punonjësve publikë, në veçanti ndaj fëmijëve; si në ambientet e paraburgimit nga policia, në burgje dhe në institucione të tjera, ku fëmijët janë nën kujdesin e shtetit. Abuzimi i fëmijëve, duke përfshirë abuzimin seksual, sipas raportit të Departamendit të Shtetit Amerikan është i kudondodhur, por raportohet rrallë. Vetëm për vitin e kaluar u deklaruan mbi 30 raste krimesh seksuale kundër fëmijëve. Statistikat e Komitetit të Kombëtar i Pajtimit tregojnë se deri 150 fëmijë janë të rrezikuar nga gjakmarrje që prekin familjet e tyre; 50 prej tyre jetojnë në rrethana veçanërisht të rrezikshme.
Dhunë ka atëherë kur një person madhor kryen çdo veprim ndaj një personi tjetër, pa dëshirën e këtij. Llojet e dhunës janë: dhunë emocionale, dhunë fizike, dhunë psikologjike, materiale, seksuale dhe financiare. Psikologët mendojnë se krahas problemeve ekonomike dhe mungesës së formimit, dhuna vjen edhe si shkak i modelit të trashëguar nga anëtarët e tjerë të familjes, edhe si pasojë e martesave të palumtura. Bazuar në studimet e specialistëve, shkaqet e dhunës janë të shumta; gjendja ekonomike, dhuna e trashëguar nga prindërit, arsyet sociale, gjendja e vështirë ekonomike, mentaliteti, sëmundjet mendore etj.
Studiuesit kanë arritur në përfundimin se dhuna psikologjike është e njëjtë me atë fizike. Rreziku më i madh është për ata fëmijë që jetojnë në familje dhe ambiente konfliktuale. Psikologë anglezë kanë dalë me konkluzionin se torturat fizike te të burgosurit japin të njëjtat pasoja afatgjata, siç jep një përdhunim apo keqtrajtim fizik. "Një ndryshim mes torturës dhe trajtimit poshtërues nuk është vetëm i pavlerë, por edhe i rrezikshëm", ka folur për media të ndryshme ndërkombëtare psikologu Steven Milesm, profesor në Universitetin e Minnesota-s. Edhe në pasojat afatgjata psikike, shkencëtarët nuk kanë gjetur asnjë ndryshim thelbësor mes torturës fizike e asaj psikologjike. Ndërhyrja në jetën normale të një njeriu, siç është izolimi, pengimi i mundësive, kërcënimet, kanë të njëjta pasoja me ato të viktimave të dhunës apo të abuzimit fizik. Ata kanë të njëjta sintoma; dhimbje fiziku, panik, humbje të ndërgjegjes etj. Shkencëtarë anglezë të drejtuar nga psikologu Dr. Metin Basoglu i "University of London", arritën në konkluzionet lartpërmendura pasi realizuan një eksperiment me 279 viktima të torturës dhe dhunës nga luftërat civile në ish-Jugosllavi.
Nën regjimin komunist tortura dhe format e keqtrajtimit praktikoheshin gjerësisht, veçanërisht ndaj të dënuarve politikë. Më ndryshimin e situatës ka ndryshuar vetëm forma e dhunës dhe e torturës. Raportet tregojnë se shpesh ka shkelje të parimeve dhe dispozitës kushtetuese lidhur me torturën, dënimin ose trajtimin mizor, çnjerëzor ose poshtërues. Në sistemin para 90-s, genocidi ishte sistematik, përmes strukturave të makinës së diktaturës, burgjeve, kampeve të punës, sekuestrimit, internimit, depersonalizimit.
Burgu në diktaturë ishte ferri. Zyrtarisht kapaciteti i vendeve në burgje dhe kampe ishte rreth 3000 persona, kurse numri i tyre çdo vit e kalonte pesë mijë. Aktualisht, sot në burgje janë 5 mijë vetë, ndërkohë që kapaciteti është nën këtë shifër. Komiteti i Helsinkit raportoi në ditë më parë për dhunë në paraburgim dhe në qelitë e burgjeve. Të dënuarit u nënshtrohen dhunës fizike dhe asaj psikologjike të forcave me uniformë .
Shekulli 20 u cilësua periudha më e dhunshme në historinë e njerëzimit. Në raportin e UNICEF, rreth 191 milion njerëz humbën jetën në mënyrë direkt apo indirekte, si pasojë e konfliktit, dhe më shumë se gjysma e tyre ishin civilë. Në vitin 2000 më shumë se 300 000 persona vdiqën në konfliktet me dhunë. Shkalla lëvizte nga më pak se 1 në 100 000 banor në vendet e pasura, deri në 6.2 në 100 000 në vendet e varfëra dhe vendet mesatarisht të zhvilluara. Afrika pati vdekjet më të larta si shkak i konflikteve të dhunshme, (32.0 në 100 000). Përveç mijëra viktimave në konflikte me dhunë, çdo vit ka një numër shumë të lartë të personave me lëndime fizike, duke i përshirë këtu ata me handikap të përhershëm apo të gjymtuar. “Tortura dhe përdhunimi gjithashtu përdoren për terrorizim dhe varrosjen e bashkësive, edhe pse është e vështirë të vërtetohet numri i saktë i personave, të cilët i janë nënshtruar keqpërdorimit të tillë. Shumë njerëz i fshehin traumat që i kanë përjetuar, kurse palët në konflikt shumë shpesh mundohen që t’i manipulojnë ose t’i fshehin dëshmitë për torturat dhe përdhunimet”, citohen faktet nga organizmat ndërkombëtare antitorturë.
2008
Comments