NEXHMIJE HOXHA GENJEN

Djali i Mehmet Shehut komenton librin e te vese se Enver Hoxhes "Miqesi e Tradhtuar"


Intervistoi: Anila Prifti

1.- Ka disa dite qe ne gazeten "Shekulli" po botohen pjese nga libri i Nexhmije Hoxhes "Miqesi e tradhtuar". A i keni ndjekur keto?

Po i kam ndjekur. Duke u nisur nga titulli mendova se ajo ka hequr dore nga varianti i agjenturave. Por jo, ajo i permbahet variantit se Mehmet Shehu ka qene agjent qe para se te hyje ne parti dhe ne levizje "Nacional-Clirimtare). Po te jete keshtu, atehere Enver Hoxha ka qene subjekt ndaj te cilit ka marre urdher te punoje Mehmet Shehu. Kaq naive eshte Nexhmije Hoxha sa te mendoje se mund te ekzistoje miqesi midis agjentit dhe subjektit? Apo ky eshte nje truk publicistik i saj per te shitur librin? Ne baze te permbajtjes se librit, ai mund te kishte pak a shume titullin "Karriera e nje agjenti ne udheheqjen e larte te Partise". Por me kete titull apo dicka te ngjashme, asaj nuk ia blen njeri librin, vetem ndonje qe eshte kurreshtar te shohe se sa ka lajthitur ajo, apo ndonje qe ka rrjedhur krejt, ose ndonje per ndonje studim johistorik. Prandaj, Nexhmije Hoxha zgjedh titullin "Miqesi e tradhtuar" per t'ju drejtuar anes emocionale te lexuesit. Por, ose Mehmet Shehu ka qene agjent i sherbimit te zbulimit amerikan dhe anglez qe para hyrjes ne levizje "i jugosllaveve dhe i sovjetikeve behet me vone dhe atehere nuk behet fjale per miqesi dhe as qe kishte mundesi te tradhtonte nje miqesi qe nuk ekzistonte), ose ai nuk ka qene agjent dhe atehere mund te behet fjale per miqesi, te tradhtuar apo te patradhtuar dhe nga kush.

2.- Nexhmije Hoxha thote se Enver Hoxha, me Mehmet Shehun eshte takuar vetem tre here gjate luftes. Dini gje nese eshte keshtu?

Po, eshte e vertete se Nexhmija thote se gjate gjithe kohes se luftes Enver Hoxha eshte takuar me Mehmet Shehun vetem tre here, heren e pare ne Labinot, pastaj ne Vithkuq dhe pastaj ne Permet ne Kongresin Antifashist Nacionalclirimtar. Po c'thote Enveri

"shkova ne Corrush tek shtepia e sh. Mehmet Shehu ku do rrija disa dite. me priten i ati, sheh Ismaili dhe nena e tij, Sulltana. .Iu pergjigja me kenaqesi nene Sulltanes dhe qe atehere une lidha miqesi te ngushte me te shtrenjten nenen e Mehmetit, te cilen e doja shume por edhe ajo me donte shume. Sapo kishim ngrene mengjesin kur erdhi Mehmeti. U perqafuam. Me Mehmetin biseduam gjate per ceshtjen e luftes dhe per gjendjen ne Mallakaster. Nga dreka erdhi edhe Hysniu ".

Nuk i di Nexhmije Hoxha keto? Jane te shkruajtura tek "Kur lindi Partia", shkruar nga Enver Hoxha, botimi i pare, faqe 422-428, te hequra ne botimet e mevonshme. Apo mendon ajo se ka ndonje lidhje magjike midis veprave te Enver Hoxhes dhe ngjarjeve reale, qe kur i fshin ky nga veprat, si me ndonje makine, me te cilen mund te shkosh mbrapa ne kohe e te zhbehen edhe vete ngjarjet. Ajo edhe mund ta shtoje takimin ne Corrush e te pretendoje se eshte nje harrese. Po kur per ngjarje kaq lehte te kontrollueshme ka pasaktesi, cfare garancie ka per saktesine e ngjarjeve apo shpjegimeve te tjera te cilat eshte veshtire te kontrollohen? Dhe pasaktesira ne data dhe shpjegime ka edhe te tjera ne ato qe kam lexuar tek Shekulli.

3.- Ne materialet qe ka botuar ne librin e saj Nexhmije Hoxha permend edhe nje leter qe Mehmet Shehu ia ka derguar majorit Ivanov aty nga fundi i luftes, me shume akuza ne drejtim te udheheqjes se Partise, Shabit te Pergjithshem dhe te vete Enver Hoxhes. Cfare dini lidhur me kete leter?

Ne hetuesi jam njohur edhe me kete leter. Ishte e daktilografuar. Me kujtohen shprehjet: " ai nuk eshte as nje Tito ne miniature" "per Enver Hoxhen), "ata jane nje klike, Enveri, Liria shume vete e kane paguar me jeten e tyre kundershtimin qe iu kane bere ketyre " . Eshte fjala per Liri Gegen.

Atehere me eshte thene se kjo leter i ka ardhur Partise aty nga fillimi i viteve 60, pas prishjes me sovjetiket, por udheheqja e Partise nuk e kishte besuar duke e konsideruar si provokacion te sovjetikeve. Tani u njoha me hollesi me rrethanat ne te cilat kjo dhe disa dokumente te tjera qe kane qene bashke me te kane rene ne dore te udheheqjes se Partise.

Logjikisht del pyetja: Kur u vleresuan gabim keto materiale, ne mesin e viteve 60 kur udheheqja e Partise nuk ishte nen ndonje presion dhe mund te gjykonte me koke te ftohte "te pakten sipas standardit te tyre) apo ne dhjetor te vitit 1981 kur ishte nen presionin e motivimit te shpalljes armik te Mehmet Shehut?

[Tani regjimi i Enver Hoxhes ka rene, ato qe shkruhen ne letren derguar majorit Ivanov " qofte kjo autentike qofte jo " jane te verteta dhe muame leverdis qe te them se letren e ka shkruar im ate. Por, ne baze te ketyre shpjegimeve qe jep Nexhmije Hoxha, te gjitha gjasat jane qe kete leter qe na paraqitet ketu te mos e kete shkruar ai.]

Nuk pashe qe Nexhmije Hoxha te shpjegonte se si u provua autenticiteti i letres drejtuar Ivanovit dhe i materialeve te tjera te gjetura bashke me te dhe as gjate procesit hetimor nuk kam pare nje prove te tille, qofte edhe formale. Apo keto materiale u hapen, u lexuan ne zyren e Enver Hoxhes, sic thote Nexhmija, dhe autenticiteti i tyre u provua automatikisht?

Hollesira te tjera, nese Mehmeti e ka shkruar kete leter me apo pa udhezimin e ndonjerit nga zbulimet " atij anglez, amerikan apo jugosllav " agjent i te cileve duhet te ishte ne kete kohe apo me udhezimin e te treve bashke, nese e ka shkruar me apo pa dijenine e ndonjerit nga keta zbulime apo te te treve bashke, nese e ka shkruar me dore si te gjitha letrat e kesaj periudhe apo me makine e per te tjera hollesi po i leme t'i diskutojme kur te vertetohet autenticiteti i letres.

4.- Nexhmije Hoxha permend edhe ngjarjet e vitit '48 dhe e nxjerr Mehmetin njeri te jugosllaveve

- Po, ajo i referohet pleniumit te 8-te, te cilin partia e saj e ka quajtur Pleniumi i zi dhe ngjarjeve menjehere pas tij. Po c'thote Enveri edhe ate dite qe Mehmeti shpallet armik " ne mbledhjen e KQ te 18 dhjetorit 1981? - "Mehmeti ne kete rast mbajti qendrim te mire, por edhe une me sa munda, qendrova ne kushte shume te veshtira." "Gazeta "Korrieri", Suplement, 22 korrik 2001). Pra Enveri mbajti qendrim jo me te mire se Mehmeti, por me sa mundi ... Dhe kete e thote ate dite qe Mehmeti shpallet armik.

5.- Nexhmije Hoxha ndalet gjate dhe e analizon me hollesi edhe nje ngjarje te vitit '53 kur Mehmeti eshte ne veshtiresi per shkak te disa gabimeve qe kishte bere. A mund te komentoni rreth kesaj?

Kjo eshte nje ngjarje qe ilustron me se miri se si funksiononte mekanizmi i pushtetit arbitrar dhe te pakufizuar te Enver Hoxhes qe mund te te coje ne pike te fundit te deshperimit dhe pastaj te te thote "Na Mehmet, drejtoje ti Shqiperine nja dy jave. Do te ta le edhe ca dite te tjera pas festave.".

Por kjo eshte ceshtje tjeter. Nexhmije Hoxha e sjell kete ngjarje per te provuar se Mehmeti ishte agjent se ndryshe nuk kishte se si te shpjegohej gjithe ai reagim i tepruar i Mehmetit. Nexhmija analizon me hollesi autokritiken e Mehmetit dhe jep vleresime rreth kesaj autokritike. Se cfare rendesie ka, se ne cfare menyre e ben autokritiken nje agjent, vetem Nexhmije Hoxha mund ta dije. Por mesa duket Nexhmija ka dy shtresezime ne tru, nje te para vjeshtes se vitit '81 ku Mehmeti nuk eshte agjent dhe nje shtresezim te mevonshem, ku ai eshte agjent dhe ajo nuk mund te ndertoje nje version koherent nga keto.

Por jo mesa duket, ka edhe nje seksion ne arkivin e shtepise ose ne tru per rastin nese Mehmeti vinte ne krye. Prej andej ajo ka nxjerre gabimisht skeden qe perdor kur pershkruan nje incident me delegatin grek ne kongresin e IV te Partise. Lidhur me kete ajo thote: "Delegati grek u be i padeshirueshem, 'persona non grata'. Si do t'i thuhej? U dergua M. Shehu. Vetem Mehmeti mund te gjente formen se si t'ia thoshte dhe e gjeti".

Elozhe te tilla nuk i jane bere Mehmetit as kur ai ka qene ne kulmin e tij, por duket Nexhmija do t'ia bente dhe kishte bere edhe skeden. Por a ka logjike qe ta pranoje kete se vetem Mehmeti mund t'ia thoshte grekut kete? Por Nexhmija e thote kete dhe Nexhmija eshte burim i besueshem. Mire qe nuk e zbuluan qe ne '53 se do t'ju ngelte greku ne kongres.

6.- Nexhmije Hoxha boton disa materiale qe sipas saj vertetojne se ai ka qene agjent i Inteligjens Servisit. Aty ai figuron me pseudonimin BAB-008. A jeni njohur me pare me keto materiale?

Po jam njohur ne hetuesi dhe u habita qe e kishte ashtu, 008, se per nga vjetersia ne sherbim duhet ta kishte jo me shume se 006. Dhe kur pashe se si gelonin gjithe ata BAB-agjenta ketu mendova se ndoshta edhe ajo shprehja "Si je mer BAB?" mund te mos jete edhe aq e pafajshme por mundet qe me kete BAB-agjentat te merrnin ne lidhje.



Por historia nuk mund te behet as me brockullat qe keput Nexhmije Hoxha e as me keto qe them une. Nexhmija gjate gjithe librit ve perballe Enverin dhe Mehmetin per te rivleresuar Enverin dhe per te lare hesapet njehere e mire me Mehmetin. Por kjo perpjekje eshte e kote. Ata kane qene persona publike, shume te njohur, veprimtaria e te cileve eshte ndjekur me vemendje nga njerezit per 40-45 vjet. Eshte shume veshtire te ndryshohet reputacioni i nje te vdekuri. Ata qe te dy kishin perqafuar nje ideologji te mbrapshte qe, me apo pa Enverin, do te shpinte ketu ku shpuri " me me shume apo me me pak eksese. Por, per shume nga ata qe e perkrahen Enver Hoxhen, qenia e tij ne krye te Partise nuk qe pa pasoja. Shume nga ata e paguan me jeten e tyre kete perkrahje.

Dhe ketu nuk mund te mos te te veje mendja tek ajo cka shkruhet ne letren qe thuhet se Mehmeti i ka shkruar Ivanovit qe gjate luftes shume vete e paguan me jeten e tyre kundershtimin qe i kishin bere grupit udheheqes dhe Enver Hoxhes. Ne paqe, shume paguan me jete edhe perkrahjen.

Nje i njohuri im qe kishte shkuar midis nje grupi kuadrosh ne Mallakaster n` veren e vitit 1981 per te shpjeguar veprimtarine armiqesore te Mehmet Shehut, me ka treguar se kur kish mbetur vetem, koke me koke, me nje plak te asaj krahine, ky i ka thene: "More, po ky vend edhe me fare tradhtie te kish qene mbjelle, kaq tradhtare nuk do kishte nxjerre".

Po nuk ishte puna tek toka, qe nxirrte tradhetare, puna ishte tek i zoti i tokes. Atehere e kishte parcelen 28 mije kilometra katrore, nxirrte ne 28 mije kilometra katrore, tani e ka dy dynym, nxjerr ne dy dynym.

10.- A mund t'ju bejme edhe nje pyetje tjeter?

- Jo, tani do te me falni se do shkoj tek ai klubi i nates ku shkonim me Ilirin kur ai ishte apo vinte ne Stokholm. Tani eshte bere librari

2004

Comments

Anonymous said…
kmnp6xwn

elz5n88q

f39s020t9d

jpn9016e

hye3qjjs
Anonymous said…
rjk13z8b

albk35u5

f54yewr4t536

r5nti05z

cqa5k2p2

Popular posts from this blog

DOSSIER - Rrëfimi i plotë i Adriatik Colit: Ja si funksiononte Banda e Durrësit

Une bija

Gjon Gàzulli, astronomi dhe diplomati shqiptar i shekullit XV